Prace realizowane w cyklu

IIaPGW i programy działań

Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne zobowiązuje ministra właściwego ds. gospodarki wodnej do opracowania aktualizacji planów gospodarowania wodami dla dziewięciu obszarów dorzeczy, tj. Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Banówki, Łaby, Niemna, Pregoły, Świeżej.

Do końca marca 2021 r. zostaną przygotowane projekty IIaPGW, które następnie podlegać będą półrocznym konsultacjom społecznym. Konsultacjom towarzyszyć będzie szereg działań informacyjno-promocyjnych oraz spotkań konsultacyjnych.

Niezależnie od prowadzonych konsultacji społecznych, zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko dla poszczególnych II aPGW, zostanie przeprowadzona procedura strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Procedura zakończy się we wrześniu 2021 r.

Ustawa Prawo wodne nie wprowadza pojęcia programu wodno-środowiskowego kraju. Identyfikacja działań zgodnie z art. 11 Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) mających na celu utrzymanie lub poprawę stanu jednolitych części wód nastąpi w drugiej aktualizacji planów gospodarowania wodami.

Po zakończeniu konsultacji społecznych i  analizie zgłoszonych uwag projekty IIaPGW zostaną poddane procedurze legislacyjnej zmierzającej do przyjęcia ich w formie rozporządzeń ministra właściwego ds. gospodarki wodnej. Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną i ustawą Prawo wodne IIaPGW powinny zostać przyjęte do 22 grudnia 2021 r. Następnie zostanie przygotowany i przekazany do KE raport w trybie art. 15 RDW.

Harmonogram i program prac dot. II aktualizacji planów gospodarowania wodami (docx, 29 KB)

Celem pracy było uzyskanie zaktualizowanego, w oparciu o skorygowaną Mapę Podziału Hydrograficznego Polski w skali 1:10000 (MPHP10), wykazu jednostek do gospodarowania wodami, w tym jednolitych części wód powierzchniowych (jcwp) rzecznych, jeziornych, przybrzeżnych i przejściowych. W ramach pracy została skorygowana między innymi geometria jezior i zbiorników wodnych (MPHP10) oraz została przeprowadzona weryfikacja cieków okresowych i o małym znaczeniu dla gospodarowania wodami (wykaz jcwp).

Aktualizacja wykazu jednostek planistycznych miała na celu zapewnienie efektywnego planowania, zarządzania oraz wdrażania działań naprawczych w ramach drugiej aktualizacji planów gospodarowania wodami w 2021 roku.

Praca prowadzona była w dwóch etapach w okresie od lipca do listopada br. (2017).

Wykaz ajcw podlega usłudze asysty i gwarancji w związku z tym może ulec zmianie. Ostateczny wykaz ajcw zostanie zawarty w II aktualizacji planów gospodarowania wodami, których publikacja powinna nastąpić w grudniu 2021 r.

 

Jednym z wielu zadań składających się na proces przeglądu i aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy jest przegląd istotnych problemów gospodarki wodnej. Trafna identyfikacja problemów pozwala na zastosowanie odpowiednich programów działań, których wdrożenie będzie miało kluczowe znaczenie dla osiągnięcia bądź utrzymania co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów zależnych od wód. Istotne problemy gospodarki wodnej są to najważniejsze czynniki, które utrudniają osiągnięcie celów środowiskowych. Przy identyfikowaniu istotnych problemów niezwykle ważny jest głos społeczeństwa. Dokument ten zgodnie z założeniami RDW i ustawy Prawo wodne jest poddawany półrocznym konsultacjom społecznym na dwa lata przed opublikowaniem kolejnych (aktualizowanych) planów gospodarowania wodami.

Prace nad przeglądem istotnych problemów gospodarki wodnej na obszarach dorzeczy wraz z przeprowadzeniem konsultacji społecznych trwały od 18 grudnia 2019 r. do 18 czerwca 2020 r.

Projekt Przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej – materiał do konsultacji społecznych (DOCX, 5MB)
Zalącznik 1 do Projektu przeglądu
Załącznik 2 do Projektu przeglądu

Ulotka IP

Ramowa Dyrektywa Wodna ustanawiając ramy na rzecz ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, nakazała wszystkim państwom członkowskim UE dążenie do osiągnięcia celów środowiskowych dla jednolitych części wód, poprzez wdrożenie działań mających zapewnić długookresowe, racjonalne gospodarowanie wodami oraz ochronę zasobów wodnych w myśl zasady zrównoważonego rozwoju. Zdefiniowanie celów środowiskowych dla jednolitych części wód jest jednym z kluczowych etapów w 6-cio letnim cyklu planistycznym i jest procesem niezbędnym do dalszego planowania gospodarowania wodami, jak choćby wskazania jednolitych części wód zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu czy określenia programów działań.

W ramach III cyklu planistycznego realizowane jest zadanie pn.: „Ustalenie celów środowiskowych dla jednolitych części wód wraz z opracowaniem rejestru wykazów obszarów chronionych” składające się z następujących etapów:

Etap I: Opracowanie wstępnej metodyki określania celów środowiskowych oraz sporządzenie wykazu obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków;

Etap II: Opracowanie rejestru wykazów obszarów chronionych

Etap III: Opracowanie ostatecznej metodyki i wykazu jcw z przypisaniem do każdej z nich celów środowiskowych.

Prace zakończyły się w IV kwartale 2019 r. Wyniki opracowania zostaną przedstawione w drugiej aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w 2021 r.

Metodyka rejestru obszarów chronionych wodozależnych (PDF, 2,6 MB)

Rejestr obszarów chronionych wodozależnych (PDF, 6,3 MB)

W ramach pracy „Wdrożenie metody szacowania przepływów środowiskowych w Polsce” zakończyła się realizacja I etapu. W ramach etapu przeprowadzono badania terenowe (kartowanie jednostek hydromorfologicznych, badania makrobezkręgowców i ryb) w wybranych 35 zlewniach oraz opracowano metodykę. Odebrano 3 produkty, zgodnie z umową i Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), to jest: Metodykę weryfikacji i kalibracji metody szacowania przepływów środowiskowych w Polsce, Streszczenie metodyki weryfikacji i kalibracji metody szacowania przepływów środowiskowych w Polsce oraz Raport z badań terenowych wykonanych w etapie I. Prace realizowane były poprzez zamówienie zewnętrzne nadzorowane przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej i GrupęRoboczą ds. Charakterystyk Części Wód złożoną z przedstawicieli krajowego i regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz Ministerstwa Środowiska.​ Zgodnie z harmonogramem II Etap (jak i cały projekt) zakończył się w IV kwartale 2018 r.

Na mocy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1121) w 2016 r. przyjęto aktualizacje planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy (aPGW) oraz programu wodno-środowiskowego kraju (aPWŚK). W aPWŚK zostały określone działania podstawowe i uzupełniające, które mają przyczynić się do osiągnięcia celów środowiskowych (tj. m.in. osiągnięcia dobrego stanu wód oraz niepogarszania stanu wód powierzchniowych i podziemnych). Do każdego działania zawartego w aPWŚK wskazano jednostkę odpowiedzialną za jego realizację oraz harmonogram wdrożenia. Realizacja działań przez wskazane jednostki jest obligatoryjna. Komisja Europejska wymaga od państw członkowskich sporządzenia i przedłożenia sprawozdania o postępach we wdrażaniu programów działań (art. 15 ust. 3 RDW).

W związku z powyższym, w ramach projektu pn.: „Ocena postępu we wdrażaniu programów działań wraz ze sporządzeniem raportu dla KE (z I aktualizacji PWŚK)” przeprowadzono ankietyzację  jednostek odpowiedzialnych za realizację działań podstawowych i uzupełniających wskazanych w aPWŚK, na poziomie krajowym oraz na poziomie poszczególnych jednolitych części wód (JCW). Zakres ankietyzacji obejmował okres: od stycznia 2016 r. do grudnia 2018 r. Na jej podstawie dokonano oceny postępu we wdrażaniu programów działań wraz z oceną ich skuteczności.

W aPWŚK dla obszaru całego kraju wskazano łącznie ponad 25 tysięcy działań na poziomie poszczególnych jednolitych części wód we wszystkich kategoriach oraz 131 tzw. działań krajowych obowiązujących i koniecznych do wdrożenia na obszarze całego kraju.

W wyniku procesu ankietyzacji jednostek wskazanych w aPWŚK jako odpowiedzialnych za realizację działań podstawowych i uzupełniających, otrzymano zwrot 2146 szt. ankiet. Większościowy udział w przeprowadzonej ankietyzacji miały dwa rodzaje podmiotów tj. gminy i powiaty.  Stopień zwrotu ankiet dla gmin wyniósł 65,4%,  natomiast dla  powiatów wyniósł 85,2%.

Opracowano również raport z oceny postępu we wdrażaniu działań zawartych w aPWŚK, który po uzyskaniu akceptacji ministra właściwego ds. gospodarki wodnej został zgodnie z procedurą przekazany do Komisji Europejskiej. 

Ocena postępu we wdrażaniu programów działań (PDF, 1,9KB)​
Ocena skuteczności działań z kategorii Gospodarka komunalna (PDF, 635 KB)​ 

Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE transponowaną przepisami ustawy – Prawo wodne plany gospodarowania wodami opracowuje się dla poszczególnych obszarów dorzeczy istniejących w danym państwie. Dokumenty te są podstawą do podejmowania decyzji mających wpływ na stan zasobów wodnych, a ponadto określają zasady gospodarowania wodami w trakcie 6-letniego cyklu planistycznego. Pierwsze plany gospodarowania wodami zostały przyjęte przez Radę Ministrów 22 lutego 2011 r., ich aktualizacje 18 października 2016 r. Druga aktualizacja planów gospodarowania wodami (II aPGW) zgodnie z obowiązującymi przepisami powinna zostać opracowana w terminie do 22 grudnia 2021 r. Zgodnie z założeniami rozpoczęcie prac nad dokumentami rozpocznie się na początku 2020 r.

Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. zobowiązuje opracować II aPGW dla dziewięciu obszarów dorzeczy, tj. Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Banówki, Łaby, Niemna, Pregoły, Świeżej. Dla przedmiotowych dokumentów w terminie od grudnia 2020 do czerwca 2021 r. planuje się przeprowadzenie półrocznych konsultacji społecznych. Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko dla poszczególnych II aPGW prowadzone będzie postepowanie w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. nie wprowadza pojęcia programu wodno-środowiskowego kraju. Identyfikacja działań zgodnie z art. 11 RDW mających na celu utrzymanie lub poprawę stanu jednolitych części wód nastąpi w drugiej aktualizacji planów gospodarowania wodami.

Obowiązek sporządzenia rejestru wykazów obszarów chronionych wynika z art. 317 ust. 4 Prawa Wodnego oraz art. 6 i 7 Ramowej Dyrektywy Wodnej. W bieżącym cyklu planistycznym, rejestr zostanie sporządzony w ramach zadania pn.: „Ustalenie celów środowiskowych dla jednolitych części wód wraz z opracowaniem rejestru wykazów obszarów chronionych i składać się będzie m.in. z wykazu jednolitych części wód przeznaczonych do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, jednolitych części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych, obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w och ochronie. Finalnie, rejestr zostanie umieszczony  w drugiej aktualizacji PGW. Warto podkreślić, że w drugiej aktualizacji PGW nie zostaną wyznaczone obszary narażone na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (na mocy dyrektywy 91/676/EWG). Zgodnie z obowiązującą ustawą - Prawo wodne (art. 104), w celu zmniejszenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobiegania dalszemu zanieczyszczeniu opracowuje się i wdraża na obszarze całego program działań, co jest zgodne z artykułem 5 dyrektywy azotanowej (nr 91/676/EWG). Projekt Rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie obszarów przeznaczonych do ochrony gatunków wodnych o znaczeniu gospodarczym (art. 317 ust. 4 pkt 5 - Prawo wodne) jest w trakcie procedury legislacyjnej.