18 czerwca 2020 r. zakończyły się, ogłoszone przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, przy współpracy z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie, półroczne konsultacje społeczne projektu dokumentu pn.: Przegląd istotnych problemów gospodarki wodnej dla obszarów dorzeczy (Przegląd IP).
Jednym z wielu zadań składających się na proces przeglądu i aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy jest Przegląd istotnych problemów gospodarki wodnej. Trafna ich identyfikacja pozwala na zastosowanie odpowiednich programów działań, których wdrożenie będzie miało kluczowe znaczenie dla osiągnięcia, bądź utrzymania co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od nich zależnych. Istotne problemy gospodarki wodnej to najważniejsze czynniki, które utrudniają osiągnięcie celów środowiskowych. Opracowany w tym zakresie dokument, zgodnie z założeniami RDW i ustawy Prawo wodne, jest poddawany półrocznym konsultacjom społecznym na dwa lata przed opublikowaniem kolejnych (aktualizowanych) planów gospodarowania wodami. Przy identyfikowaniu istotnych problemów gospodarki wodnej niezwykle ważny jest głos społeczeństwa, ponieważ każdy obywatel korzysta z wody i może zabrać głos w sprawie gospodarowania jej zasobami.
W ramach konsultacji społecznych zrealizowane zostały następujące działania: przeprowadzono ogólnopolskie spotkanie konsultacyjne w formie webinaru, udostępniono na
www.apgw.pl formularz w wersji elektronicznej umożlwiający zgłoszenie uwag. Przeprowadzono także ankietyzację jednostek samorządowych oraz kluczowych podmiotów odpowiedzialnych za nadzór nad funkcjonowaniem poszczególnych obszarów gospodarowania wodami w celu dodatkowej weryfikacji określonych w Przeglądzie najważniejszych problemów utrudniających realizację celów środowiskowych w danym obszarze dorzecza oraz dziedzin gospodarki wodnej, w których w pierwszej kolejności powinny zostać wdrożone działania naprawcze.
Przegląd IP ma na celu zidentyfikowanie i sklasyfikowanie zarówno najważniejszych problemów gospodarki wodnej, utrudniających utrzymanie lub osiągnięcie celów środowiskowych, jak również czynników powodujących ich występowanie. Istotne problemy zostały określone oddzielnie dla każdego obszaru dziewięciu dorzeczy. W ramach konsultacji społecznych Przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej na obszarach dorzeczy można było określić, jakie problemy są najbardziej, a jakie najmniej istotne. Dotyczyło to ochrony jakościowej i stanu ilościowego wód powierzchniowych i podziemnych, zmian morfologicznych wód powierzchniowych oraz aspektów prawnoorganizacyjnych i ekonomicznofinansowych.
Za bardzo istotny problem, w 7 z 9 dorzeczy (oprócz Banówki - umiarkowany i Dunaju - istotny), uznano depozycję atmosferyczną (zanieczyszczenie powietrza). Jeśli chodzi o dorzecza Wisły i Odry, to stwierdzono również zagrożenie związane z drożnością rzek pod kątem możliwości migracji ryb dwuśrodowiskowych oraz efektywność korzystania z zasobów wodnych i finansowanie działań w gospodarce wodnej. W przypadku dorzecza Odry dodatkowym, bardzo istotnym problemem okazały się ścieki bytowe. To samo dotyczy dorzeczy Niemna i Pregoły, zostało to również uznane za istotny problem w przypadku dorzecza Dunaju. Jeśli chodzi o istotne problemy, to okazały się nimi ścieki przemysłowe w następujących dorzeczach: Wisły, Odry, Banówki i Niemna. W przypadku dorzecza Pregoły za istotne uznano również zmiany morfologiczne wód powierzchniowych. W dorzeczach Wisły i Odry za istotne uznano między innymi: nieopomiarowany pobór wód podziemnych na potrzeby nawodnień upraw rolnych, pobór wód oraz odwodnienia obszarów górniczych, narażenie na suszę, wynikające ze zmian klimatu, a mające wpływ na różne sektory gospodarki.
Pozostałe problemy we wszystkich dorzeczach zostały uznane jako umiarkowane lub mało znaczące. Łącznie zidentyfikowano 150 problemów, z czego: 16 bardzo istotnych, 40 istotnych, 30 umiarkowanych, 60 mało znaczących, w przypadku 4 brakowało danych do przyznania oceny.
Wykonanie Projektu przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej, wraz z przeprowadzeniem konsultacji społecznych, stanowi wypełnienie wymagań obowiązujących regulacji, tj. art. 319 ust. 4 ustawy Prawo wodne z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2268 z późn. zm.) i jest jednym z kluczowych elementów opracowywania, przeglądu i aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w Polsce.