18 października 2016 r. Rada Ministrów przyjęła aktualizacje PGW w formie rozporządzeń.
Baza danych i geobaza do aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy są dostępne na stronie.
Zgodnie z art. 113 ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, z późn. zm.), jednym z dokumentów planistycznych w gospodarowaniu wodami jest program wodno-środowiskowy kraju (PWŚK). Dokument ten stanowi realizację wymagań wskazanych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowej Dyrektywie Wodnej, w zakresie konieczności opracowania programów działań niezbędnych do wprowadzenia w celu osiągnięcia zakładanych celów środowiskowych. PWŚK określa działania podstawowe i uzupełniające zmierzające do poprawy lub utrzymania dobrego stanu wód, a jego podsumowanie stanowi kluczowy element planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy.
PWŚK podlega przeglądowi co 6 lat. W związku z tym, w 2014 r. rozpoczęły się prace nad aktualizacją PWŚK. Projekt dokumentu został poddany procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko zgodnie ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2016 r. poz. 353, z późn. zm.). Dodatkowo, aPWŚK podlegała półrocznym konsultacjom społecznym (od listopada 2014 r. do czerwca 2015 r.) wraz z aktualizacją planów gospodarowania wodami na obszarach.
Zgodnie z założeniami RDW, w aPWŚK wyróżniono dwie grupy działań, tj. podstawowe i uzupełniające. Działania podstawowe to minimalne wymagania niezbędne do wypełnienia i obejmują przede wszystkim działania, których obowiązek realizacji wynika z innych dyrektyw (art. 11 RDW i załącznik VI RDW). Działania podstawowe są obowiązkowe do wdrożenia we wszystkich jednolitych częściach wód (lub w przypadku obszarów chronionych – dla tych części wód, w obrębie których takie obszary się znajdują) niezależnie od ich aktualnego stanu czy też ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Wśród działań podstawowych znajduje się między innymi realizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Działania uzupełniające, to wszelkie inne działania, które mogą być podjęte, aby osiągnąć zakładane cele środowiskowe w danych jednolitych częściach wód. Mogą to być instrumenty prawne, administracyjne, ekonomiczne, kontrole czy też projekty edukacyjne, badawcze. Działania uzupełniające co do zasady zostały wskazane dla jednolitych części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych i są ukierunkowane na redukcję presji. Przykładem działań uzupełniających jest przywrócenie drożności cieków istotnych dla zachowania ciągłości morfologicznej. Działania uzupełniające wpisane do aPWŚK również są obowiązkowe do realizacji.
Każdemu działaniu wskazanemu w aPWŚK została przypisana jednostka odpowiedzialna za jego realizację oraz harmonogram wdrożenia. Wśród jednostek odpowiedzialnych za realizację działań znajdują się np.: gminy, wojewodowie, inspekcja ochrony środowiska, właściciele obiektów.
Konieczność opracowania MasterPlanów wynikała z ustaleń z Komisją Europejską, które doprowadziły do przyjęcia przez Polskę „Planu działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej" (uchwała Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2013 r. nr 118/2013). MasterPlany, stanowiły uzupełnienie obowiązujących (pierwszych) planów gospodarowania wodami do czasu ich aktualizacji w 2015 r., a następnie ich wyniki, w zakresie inwestycji mających lub mogących mieć wpływ na stan jednolitych części wód, zostały przeniesione do zaktualizowanych planów. Podstawowym zadaniem niniejszych dokumentów było zintegrowanie strategii i planów sektorowych dotyczących obszaru dorzecza w zakresie przedsięwzięć/inwestycji mogących wpływać na hydromorfologię wód powierzchniowych.
MasterPlany były dokumentami o strategicznym i nadrzędnym znaczeniu dla wszystkich istniejących w Polsce krajowych i regionalnych planów i programów sektorowych, w których planowane były działania lub inwestycje mające wpływ na stan zasobów wodnych oraz cele ochrony wód wynikające z Ramowej Dyrektywy Wodnej. Jednak MasterPlanów nie można uznać za dokumenty zastępujące plany gospodarowania wodami (PGW), bowiem zawierały one tylko niektóre elementy planów (np. analizę projektów i ich wpływu na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych).
W MasterPlanach zebrano inwestycje z dwóch okresów finansowania UE, tj. w ramach perspektywy finansowej na lata 2007-2013 (inwestycje w trakcie realizacji oraz zakończone), a także perspektywy na lata 2014-2020 (inwestycje planowane do realizacji). Dokonano jednocześnie ich oceny pod kątem zgodności z Ramową Dyrektywą Wodną. W procesie oceny tych projektów przeanalizowano, dla każdej inwestycji indywidualnie, czy istnieje zagrożenie, iż może ona spowodować nieosiągnięcie dobrego stanu/potencjału lub pogorszenie stanu/potencjału jednolitych części wód i czy w związku z tym rozważyć należy zastosowanie odstępstwa od celów środowiskowych zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną. Analizę wpływu planowanych na danym obszarze dorzecza inwestycji odniesiono także do poszczególnych jednolitych części wód, dla których indywidualnie rozpatrywano wpływ podejmowanych w jej obrębie działań inwestycyjnych na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych. Analizie zostały poddane inwestycje polegające na budowie, przebudowie lub remoncie planowanych lub istniejących obiektów hydrotechnicznych oraz pozostałych inwestycji mających wpływ na hydromorfologię cieków wód powierzchniowych.